Bloembollen

Zo, dat is al weer even geleden, maar ik heb nu pas tijd gevonden voor een update. Vandaag reis ik naar het Noorden. Ik ga naar Amsterdam en heb besloten wat door de wijken te gaan lopen. Gewoon kijken wat er dan gebeurt. De zon komt waterig boven de huizen uit. De vochtige straatstenen lichten er van op. In een voortuin is een oude dame met een jongen, waarschijnlijk haar kleinzoon, bloembollen aan het planten. Het is een grappig tafereeltje. ‘Daar krijgen jullie in het voorjaar veel plezier van!’ zeg ik, terwijl ik mijn pas inhoud. ‘Fijn dat je je oma helpt in de tuin’, zeg ik lachend tegen de jongen. ‘We investeren in de toekomst. Nu vieze handen maken, straks genieten’, reageert de vrouw. ‘En deze hier,’ – ze knikt lachend naar de jongen – ‘die komt dagelijks even bij oma langs. Even een kopje thee en een koekje. Hè jongen?’ ‘Ja, en een mooi verhaal! Oma vertelde net dat ze een keer bloembollen heeft gegeten in de oorlog.’
We raken aan de praat over de oorlog. De oude mevrouw begint te vertellen. ‘Ja, je maakt rare dingen mee in je leven. Sommige dingen vergeet je en andere blijven je altijd bij. Het was in de oorlog en elke morgen ging ik naar school met de tram. Ik stapte altijd gelijk op met vier iets oudere jongens die ook bij mij in de buurt woonden. Op een dag ontbrak één van hen: Hans. Hij was die nacht door de Duitsers uit huis gehaald. “Verraden door jouw buurman, een NSB’er,” fluisterde een van de jongens, “en wie is de volgende? We moeten hem stoppen.” Op een avond, een paar dagen later, staan de drie jongens bij ons op de stoep. Ze hebben de NSB’er zien vertrekken en vragen aan mijn vader of ze via ons balkon in zijn huis naar bewijzen voor het verraad mogen zoeken. Ik sta op de uitkijk. Ze laten een ladder neer op het balkon van de onderbuurman. Na een halfuurtje zie ik de buurvrouw uit de tram stappen. Ik hol naar het balkon en waarschuw de jongens.
Een paar dagen later sta ik voor het raam. Ik zie dat mijn buurman wordt thuisgebracht door een Duitse legerauto. Het is vrijdagavond, de vaste kaartavond met zijn Duitse vriendjes. Als de auto vertrokken is, loopt hij naar zijn voordeur toe. Hij staat even stil om naar zijn sleutels te zoeken. Op dat moment zie ik een zwarte schim in het portiek aan de overkant opduiken. Er klinkt een schot. De donkere gestalte rent weg. Urenlang heeft de man liggen kreunen. Niemand kwam hem helpen. Hij was immers een NSB’er en had een jongen verraden. Oorlog maakt je hard, erg hard.
Maar hoe kom ik nou ook alweer op dit verhaal?’ ‘De bloembollen oma!’ ‘Ja, de bloembollen, die heb ik ook nog gegeten. Ik vertel nog vaak aan mijn kleinkinderen hoe ontzettend smerig dat was. Maar je moest. En nu sta ik ze te planten voor de sier.’